DG SANTE przeprowadziło kontrole tuńczyka we Włoszech i Portugalii

Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej (DG SANTE) opublikowała dwa raporty dotyczące produktów rybołówstwa pochodzących od tuńczyka.

Audytorzy DG SANTE udali się do Włoch w dniach 29 stycznia - 8 lutego br. roku, a do Portugalii w dniach 15–26 października 2018 r. Kontrole obejmowały połowy, produkcję, przetwarzanie, dystrybucję i wprowadzanie do obrotu - z wyłączeniem sprzedaży detalicznej.

Celem audytu była ocena włoskich i portugalskich systemów kontroli, które weryfikują, czy połów i późniejsze przetwarzanie tuńczyka jest zgodne z wymogami UE w zakresie higieny żywności, dodatków i etykietowania.

W latach 2016–2018 DG SANTE przeprowadziła osiem kontroli w krajach spoza UE w celu oceny kontroli urzędowych i certyfikacji produktów rybołówstwa pochodzących od tuńczyka. Podczas tych wizyt agencja stwierdziła naruszenia przepisów UE dotyczących bezpieczeństwa żywności.

Wyniki kontroli we Włoszech

Od 2015 r. do końca 1 kwartału 2018 r. w systemie RASFF zgłoszono 1134 powiadomień o produktach rybołówstwa.

101 powiadomień dotyczyło produktów z tuńczyka z Włoch. 70 przypadków zostało zgłoszonych przez władze włoskie. Organy zawiesiły działalność jednego przedsiębiorstwa określonego jako źródło pochodzenia zagrożenia.

We Włoszech zespół audytowy przeprowadził inspekcję czterech laboratoriów, dwóch statków rybackich i dziewięciu zakładów przetwórczych, w tym chłodni.

We wrześniu 2017 r. władze włoskie rozpowszechniły informacje na temat problemów związanych z histaminą w produktach z tuńczyka oraz wskazówki dotyczącymi kontroli z unijnej sieci ds. Oszustw żywnościowych (EU Food Fraud Network) w celu podkreślenia potrzeby urzędowych kontroli tych produktów.

Podczas wizyty na jednym ze statków rybackich zespół audytowy zauważył, że nie jest on zgodny, ponieważ maszyna do lodu została zainstalowana w toalecie, co nie zostało zidentyfikowane podczas poprzednich kontroli.

Zespół audytowy został poinformowany przez władze lokalne jednego regionu, że z powodu problemów kadrowych nie przeprowadzono inspekcji statków. W drugim regionie częstotliwość została zmniejszona do 10 procent statków podlegających inspekcji, również z powodu braku personelu.

Problemy z testami HACCP i histaminą

Jeden z dziewięciu odwiedzonych zakładów przetwórczych nie posiadał urządzenia rejestrującego temperaturę w chłodni, a temperatura w pomieszczeniu nie osiągnęła minus 18 stopni Celsjusza. Ta niezgodność nie została zauważona przez pracowników kontroli urzędowej.

W innym zakładzie pierwotne daty przydatności do spożycia produktów zapakowanych w zmodyfikowanej atmosferze wykorzystano do przepakowania produktów w opakowania próżniowe po otwarciu i porcjowaniu. Nie przeprowadzono jednak badań dotyczących okresu przydatności do spożycia.

W połowie kontrolowanych miejsc plany HACCP nie były aktualne. Najczęściej odwiedzane firmy spożywcze nie stosowały przepisów UE dotyczących testowania histaminy. Często analizowano tylko jedną próbkę zamiast dziewięciu, a w jednej fabryce pobrano dziewięć próbek, ale laboratorium zebrało je wszystkie przed analizą. W innej fabryce maksymalny limit stosowany przez firmę wynosił 200 mg / kg dla surowca.

Wymagane jest dziewięć próbek, w tym: średnia zawartość histaminy musi wynosić 100 mg / kg lub mniej; nie więcej niż 2 próbki mogą mieć poziomy od 100 mg do 200 mg / kg; i żadna próbka nie może mieć poziomu powyżej 200 mg / kg.

Zespół audytowy stwierdził, że władze włoskie opracowały system kontroli urzędowych wspierany udokumentowanymi procedurami obejmującymi łańcuch produkcji produktów rybołówstwa, który ma specyfikę w odniesieniu do produktów z gatunków tuńczyka.

„Ogólnie rzecz biorąc, jest wdrażany zgodnie z udokumentowanymi procedurami i może być uznany za globalnie zadowalający pomimo zaobserwowanych niedociągnięć, w szczególności w odniesieniu do testów histaminowych, własnych kontroli z mniej niż dziewięcioma próbkami, oraz nie w pełni dokładnymi i aktualizowanymi planami HACCP."

Wyniki kontroli we Portugalii

W tym samym okresie Portugalia była zaangażowana w 10 powiadomień RASFF o produktach z tuńczyka. Osiem zostało zgłoszonych przez władze portugalskie. Jedno powiadomienie w systemie RASFF dotyczyło tuńczyka z Portugalii. Było to ostrzeżenie z 2017 r. spowodowane poziomem histaminy powyżej limitów regulacyjnych wynoszącym 326 mg / kg ppm w tuńczyku w puszce w oleju słonecznikowym.

Zespół audytowy w Portugalii przeprowadził kontrole w jednym punkcie kontroli granicznej, pięciu statkach rybackich, jednym statku mroźni jednej hodowli tuńczyka, jednym miejscu wyładunku, hali aukcyjnej, a także w ośmiu zakładach przetwórczych.

W 2016 r., po zwiększeniu liczby powiadomień RASFF na poziomie UE dotyczących histaminy w świeżym tuńczyku i nieuczciwym stosowaniu dodatków, Dyrekcja Generalna ds. Żywności i Weterynarii (DGAV) przesłała informacje do koordynatorów regionalnych, w tym do Urzędu ds. Bezpieczeństwa Gospodarczego i Bezpieczeństwa Żywności (ASAE). Zespół DG SANTE został poinformowany, że w tym roku planowane są kontrole w sektorze rybołówstwa - ostatnie odbyły się w 2014 roku.

Zgłoszone przypadki

W styczniu 2017 r. podczas oficjalnej inspekcji na statku mroźni stwierdzono, że nie został wprowadzony plan HACCP w celu utrzymania zgodności, a operatorowi zajęło rok skorygowanie niezgodności.

W przypadku jednego statku w wyniku kontroli w 2016 r. stwierdzono, że warunki higieniczne i strukturalne były odpowiednie, mimo że stwierdzono niezgodności, takie jak brak danych dotyczących personelu szkoleniowego, higieny, zwalczania szkodników, czyszczenia i dezynfekcji. Niezgodności te nie zostały rozwiązane podczas inspekcji weryfikacyjnej w 2017 r. i nadal nie zostały usunięte w momencie kontroli w październiku 2018 r.

W jednym zakładzie zespół audytowy zauważył, że członek personelu opuszcza platformę, na której tuńczyk został poporcjowany na polędwice, przechodzi po hali produkcyjnej i wraca na platformę do krojenia bez czyszczenia sprzętu ochronnego.

Niewystarczające egzekwowanie

Zespół audytowy zauważył, że większość niezgodności wykrytych w 2017 r. odnotowano już w sprawozdaniach z inspekcji w 2015 i 2016 r., a braki w HACCP można prześledzić od 2014 r.

Stwierdzono, że istnienie długotrwałych braków i nieprzestrzeganie przez podmiot działający na rynku spożywczym terminów podważa skuteczność działań następczych i wskazuje na wady w nakładaniu odpowiednich środków egzekwowania.

Zgodnie z informacjami od portugalskich urzędników, latach 2018-2019 14 zakładów zostało zawieszonych z powodu poważnych niezgodności, a sankcje zostały zniesione dopiero po skorygowaniu wszystkich niezgodności.

Zespół audytowy stwierdził, że dwa organy odpowiedzialne za kontrole urzędowe produktów rybnych opracowały skoordynowany system oparty na prawodawstwie UE, który jest wspierany przez akredytowane laboratoria.

„Stwierdzono jednak pewne niedociągnięcia, takie jak trudności w skutecznym monitorowaniu korekt niedociągnięć stwierdzonych podczas kontroli, przestrzeganie ustalonej częstotliwości kontroli, wdrożenie systemu zatwierdzania oraz brak badań na obecność nieorganicznej cyny w produkty rybołówstwa w puszkach. ”

Władze niedawno wprowadziły środki mające na celu usunięcie uchybień w następstwie kontroli, ale w momencie kontroli było zbyt wcześnie, aby ocenić ich skuteczność.

Źródła:

• http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/audit_reports/details.cfm?rep_id=4159
• http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/audit_reports/details.cfm?rep_id=4162
• http://www.bim.ie/media/bim/Histamine,in,Seafoods.pdf