Raport Komisji Europejskiej dotyczący podejrzeń oszustw rolno-spożywczych – styczeń 2024 r.

Komisja Europejska opublikowała pierwszy miesięczny raport, w którym uwzględniono potencjalne zafałszowania żywności w styczniu 2024 r., odnoszące się do podejrzeń nadużyć finansowych o charakterze transgranicznym. Zgłoszenia przekazywane są pomiędzy członkami Sieci Ostrzegania i Współpracy (ACN) i pochodzą z Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF), Sieci Pomocy i Współpracy Administracyjnej (AAC) oraz Sieci Oszustw Rolno-Spożywczych (FFN).

Metodyka i cel udostępniania raportu

Miesięczne sprawozdanie obejmuje żywność, pasze, materiały i wyroby przeznaczone do bezpośredniego lub pośredniego kontaktu z żywnością, kwestie dobrostanu zwierząt gospodarskich, środki ochrony roślin, weterynaryjne produkty lecznicze i inne środki produkcji, które mogą mieć postać pozostałości i zanieczyszczeń w żywności i paszach. Obawy dotyczące zafałszowań żywności mających wpływ tylko na jeden kraj nie są uwzględniane w raporcie.

W rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2019/1715 z dnia 30 września 2019 r., ustanawiającym przepisy dotyczące funkcjonowania systemu zarządzania informacjami w zakresie kontroli urzędowych oraz jego składników systemowych („rozporządzenie w sprawie systemu IMSOC”) zdefiniowano „powiadomienie o fałszowaniu żywności”, jako powiadomienie w systemie iRASFF o braku zgodności, dotyczące podejrzewanego czynu umyślnego ze strony przedsiębiorstw lub osób w celu wprowadzenia w błąd nabywców oraz uzyskania z tego tytułu nienależnych korzyści, z naruszeniem przepisów, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/625.

Komisja Europejska uwzględniła w raporcie potencjalne przypadki fałszowania żywności – nie są one potwierdzone, ale przyczyniają się do ostrzegania i wszczynania dochodzeń przez właściwe organy państw członkowskich.

Celem udostępniania informacji jest wspieranie państw członkowskich w ich kontrolach opartych na ryzyku oraz udzielanie wskazówek przedsiębiorstwom spożywczym w ocenie ich podatności na oszustwa żywnościowe.

Podsumowanie zgłoszonych produktów

W raporcie podsumowującym styczeń 2024 r. wyróżniono 277 notyfikacji, jako potencjalne zafałszowania żywności. Najczęściej zgłaszaną kategorią produktów były owoce i warzywa (111 zgłoszeń), kolejno żywność dietetyczna, suplementy diety i żywność wzbogacona (44), zboża i produkty piekarnicze (18), słodycze (13).

Większość problemów wykryto w wyniku inspekcji granicznych (122) lub kontroli na rynku (111).

Zdecydowana większość zgłoszeń w kategorii owoce i warzywa dotyczyła pozostałości pestycydów, w tym przede wszystkim środków niedozwolonych według unijnego prawa, np. chloropiryfos. W tej kategorii produktów pod względem liczby zgłoszeń wyróżniły się cytryny, pomarańcze, mandarynki, granaty.

W kategorii żywność dietetyczna, suplementy diety i żywność wzbogacona zgłoszenia dotyczyły głównie obecności niedozwolonych do stosowania w UE składników w suplementach diety, np.: sildenafil, tadalafil, sibutramina, johimbina, tetrahydrokannabinol. Ponadto w tej grupie można wyróżnić stosowanie niedozwolonych oświadczeń zdrowotnych.

Z wymienionych przypadków dotyczących produktów pochodzących z Polski wyróżnić można następujące zgłoszenia: chloropiryfos w ekologicznej pszenicy, mięso kurczaka zamiast wieprzowiny w kiełbasie, nieautoryzowany składnik w suplemencie diety (mononukleotyd nikotynamidu), niższa od zadeklarowanej zawartość tłuszczu w margarynie.

Przypadki manipulacji przy produktach pochodzących z innych krajów obejmowały przykładowo dodatek kwasu askorbinowego czy tlenku węgla do tuńczyka z Wietnamu, dodatek wody do mrożonych filetów pangi z Holandii, dodatek cukru do miodu z Chin, dwutlenek tytanu w suplementach diety oraz słodyczach, brak identyfikowalności jaj z Ukrainy, chloropiryfos w ryżu z Indii i Pakistanu.

Źródło: https://food.ec.europa.eu/safety/acn_en

Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.