Podstawa prawna

W Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2024 r. w sprawie rozpuszczalników ekstrakcyjnych, które mogą być stosowane w produkcji żywności lub składników żywności. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, tj. z dniem 25 września 2024 r. 

Treść regulacji 

Zgodnie z § 1 niniejszego rozporządzenia, określa ono:

1) maksymalne dopuszczalne poziomy zawartości pierwiastków szkodliwych dla zdrowia w rozpuszczalnikach ekstrakcyjnych;

2) wykaz substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności lub składników żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne;

3) warunki stosowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych;

4) maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości rozpuszczalników ekstrakcyjnych w żywności lub w składnikach żywności;

5) szczegółowe wymagania w zakresie oznakowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych;

6) specyfikacje i kryteria czystości rozpuszczalników ekstrakcyjnych.

Z zakresu rozporządzenia wyłączone zostały rozpuszczalniki ekstrakcyjne stosowane w produkcji substancji dodatkowych, witamin i innych składników odżywczych. Wyłączenie nie obejmuje jednak substancji i składników wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia (wykazy substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności lub składników żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne). 

Treść wykazów 

Wsród dopuszczonych rozpuszczalników ekstrakcyjnych dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności lub składników żywności zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną znalazły się m.in.:

-aceton

-butan

-dwutlenek węgla 

-etanol. 

Natomiast wśród rozpuszczalników ekstrakcyjnych dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności lub składników żywności, dla których zostały określone warunki stosowania, oraz maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości tych rozpuszczalników w żywności lub w składnikach żywności wymieniono m.in.:

-heksan

-2-metylooksolan

-keton metyloetylowy

-eter dimetylowy. 

Trzeci wykaz stanowi listę rozpuszczalników ekstrakcyjnych, które mogą być stosowane do produkcji aromatów z naturalnych produktów posiadających właściwości aromatyzujące, oraz maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości tych rozpuszczalników w żywności lub w składnikach żywności. Do takich substancji zaliczono np.:

-cykloheksan

-octan metylu

-1,1,1,2-tetrafluoroetan

-dichlorometan (chlorek metylenu). 

Wybrane rozwiązania prawne

Rozporządzenie zawiera szereg przepisów określających szczegółowe warunki dotyczące stosowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych, wśród których znalazła się także woda, do której mogą być dodane substancje regulujące kwasowość lub zasadowość oraz inne substancje spożywcze posiadające właściwości rozpuszczalnika. Jednocześnie określono m.in. maksymalny dopuszczalny poziom zawartości arsenu lub ołowiu w rozpuszczalniku ekstrakcyjnym, który nie może przekraczać 1 mg/kg. Oprócz tego zakazano stosowania acetonu do rafinacji oliwy z wytłoków z oliwek oraz połączonego użycia heksanu i ketonu metyloetylowego (wskazanego w odpowiednich wykazach). 

Znakowanie

W § 9 niniejszego rozporządzenia ustawodawca przewidział warunki znakowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych. Zgodnie z tym przepisem, na opakowaniu, pojemniku lub na etykiecie wprowadzanego do obrotu rozpuszczalnika ekstrakcyjnego dopuszczonego do stosowania w produkcji żywności lub składników żywności umieszcza się sporządzone w języku polskim następujące informacje:

1) nazwę rozpuszczalnika ekstrakcyjnego, określoną w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

2) jednoznaczne wskazanie, że dana substancja lub materiał mogą być stosowane w produkcji żywności lub składników żywności;

3) dane umożliwiające identyfikację partii lub serii rozpuszczalnika ekstrakcyjnego;

4) dane identyfikujące podmiot działający na rynku spożywczym, który produkuje lub pakuje rozpuszczalniki lub, jeżeli jego działalność jest zarejestrowana w państwie członkowskim Unii Europejskiej, wprowadza rozpuszczalniki do obrotu, obejmujące firmę, a w przypadku podmiotu niebędącego przedsiębiorcą nazwę (imię i nazwisko), oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania;

5) zawartość rozpuszczalnika ekstrakcyjnego netto podaną w jednostkach objętości;

6) szczególne warunki stosowania lub magazynowania rozpuszczalnika ekstrakcyjnego – jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo żywności.

Pełen tekst rozporządzenia dostępny jest pod adresem:

https://dziennikustaw.gov.pl/D2024000134601.pdf