Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) w sprawie dotyczącej standardów żywności w części pokrywa się ze stanowiskiem powoda w sprawie krajowej. Skarżący, M.V.Wool, który produkuje i sprzedaje łososia i inne produkty spożywcze na bazie ryb, stwierdził, że estońskie Biuro ds. Żywności i Weterynarii (Põllumajandus- ja Toiduamet  - PTA) nie miało prawa zamknąć jego fabryk w 2019 r. w związku z wybuchem epidemii Listerii, z którym to stanowiskiem zgadza się ETS.

W swoim orzeczeniu ETS stwierdził, że w tym przypadku PTA może wycofać produkty z rynku, ale nie może na tej podstawie zamknąć zakładów produkcyjnych, w tym na zasadzie tymczasowej.

Komentarz PTA

Komentując orzeczenie Trybunału, PTA zauważyło, że sąd podkreślił cel rozporządzenia UE nr 2073/2005 jako zapewnienie bezpieczeństwa żywności przez cały okres przechowywania produktu, a także najwyższy poziom ochrony zdrowia i dobrostanu ludzi.

„W tym celu przedmiotowe rozporządzenie pozostawia organowi szeroki zakres swobody w zakresie przeprowadzania bardziej kompleksowych kontroli w celu ustalenia, czy przestrzegano zasad i kryteriów określonych w tym rozporządzeniu” – powiedział rzecznik PTA.

Ave Mägi, szef wydziału prawnego PTA, stwierdziła w tym kontekście, że zgodnie z opinią sądu należy również odnieść się do rozporządzenia UE nr 178/2002. 

„W szczególności art. 14 ust. 8 tego rozporządzenia określa - jak zauważył sąd - że właściwe organy państwa członkowskiego mogą podjąć "odpowiednie środki" w celu nałożenia ograniczeń we wprowadzaniu żywności na rynek lub żądania jej usunięcia z rynku, jeżeli dana żywność jest zgodna ze szczegółowymi przepisami prawa UE, ale co do której bezpieczeństwa obiektywnie instytucje te mają powody wątpić”, stwierdziła Mägi. 

Interpretacja przepisów

Przepis ten należy interpretować szeroko, dodała Mägi - o ile kryterium zerowej tolerancji w stosunku do wprowadzonego na rynek produktu spożywczego może być zastosowane, jeśli producent nie był w stanie wystarczająco udowodnić właściwemu organowi, że te produkty spożywcze nie przekraczają limitu 100 jednostek tworzących kolonie (jtk) na gram, w ciągu całego okresu ich przydatności do spożycia, to zdaniem sądu może to stanowić "odpowiednie zastosowanie" rozporządzenia nr 178/2002 w rozumieniu art. 14 ust. 8.

Sąd administracyjny pierwszej instancji w Tallinie zwrócił się do ETS o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie skargi AS M.V.Wool przeciwko PTA w związku z zamknięciem w 2019 r. dwóch zakładów przetwórstwa rybnego w Harku i Vihterpalu, położonych na zachód od Tallina, w następstwie epidemii Listerii, która doprowadziła do śmierci kilku osób.

Allar Jõks, adwokat działający dla M.V.Wool w sporze sądowym, powiedział: 

"Sąd administracyjny w Tallinie zapytał ETS, czy kryterium zerowej tolerancji może być stosowane do żywności raz umieszczonej na półkach w sklepie, a wniosek sądu europejskiego był taki, że jeśli żywność znajduje się poza kontrolą producenta, czyli w sklepie, to kryterium zerowej tolerancji nie może być stosowane. W tym zakresie stanowisko M.V.Wool jest zbieżne ze stanowiskiem ETS.

Jednocześnie, jeśli produkty spożywcze spełniają ustalone kryteria, ale nadal istnieją powody do wątpliwości co do bezpieczeństwa żywności, właściwy organ, w tym przypadku PTA, może na podstawie art. 14 ust. 8 rozporządzenia nr 178/2002 zakazać ich wprowadzania na rynek lub wycofać produkty z rynku, jeśli są już w sprzedaży.”

Mogłoby to nastąpić tylko wtedy, gdyby właściwy organ stwierdził niebezpieczny charakter żywności, dodał Jõks, co oznacza, że w kolejnym postępowaniu przed Sądem Administracyjnym w Tallinie PTA musi to zrobić.

„W przeciwnym razie agencja nie miała prawa żądać usunięcia żywności ze sprzedaży", dodał Jõks, a nawet jeśli stwierdzono by niebezpieczny charakter, może zrobić tylko to - tj. ściągnąć z rynku, a nie zamknąć fabryki, jak to się stało w przypadku M.V.Wool.

Wewnętrzny spór sądowy w sądzie administracyjnym oraz pomiędzy M.W.Wool a PTA trwa nadal.

Skandal z 2018 roku

Firma była w centrum skandalu, który łączył jej produkty z bakteriami Listeria, szczególnie zjadliwym szczepem ST1247, który rzekomo spowodował śmierć kilku osób w Europie, w tym w Estonii, w 2018 roku.

W następstwie wykrycia przypadków Listerii dwa zakłady w Harku i Vihterpalu zostały zamknięte, a około 30 osób straciło pracę.

Anna Pihl z ERR i Sulev Vedler z tygodnika śledczego Eesti Ekspress wspólnie zdobyli nagrodę Bonnier 2020 za dziennikarstwo śledcze, za relację z tego samego wybuchu Listerii.

Skandal objął również ministerstwo odpowiedzialne za PTA, znane wówczas jako VTA, Ministerstwo Spraw Wiejskich i jego ówczesnego ministra, Mart Järvik z Estońskiej Konserwatywnej Partii Ludowej (EKRE)

Źródło:

https://news.err.ee/1608646765/ecj-agrees-with-listeria-hit-fish-firm-over-processing-plant-closures