Podstawa prawna 

Dnia 6 marca 2024 r. opublikowano dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/825 z dnia 28 lutego 2024 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2005/29/WE i 2011/83/UE w odniesieniu do wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami oraz lepsze informowanie, która potocznie nazywana jest dyrektywą ws. greenwashingu. 

Treść przepisów

Ogólnym celem dyrektywy jest ochrona konsumentów poprzez zakazanie wprowadzających w błąd praktyk rynkowych. Dotyczy to w szczególności takich działań jak m.in. pseudoekologiczny marketing, podawanie wprowadzających w błąd w informacji dotyczących wpływu na środowisko oraz niejasne oznakowanie dotyczące zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa będzie miała znaczący wpływ nie tylko na branżę spożywczą, ale również na inne gałęzie przemysłu, ponieważ ma ograniczyć praktyki związane m.in. z przedwczesnym starzeniem się sprzętu, a także doprecyzowuje warunki udzielania gwarancji. 

Dyrektywa zawiera wiele istotnych z punktu widzenia stosowania przepisów definicji takich jak np.:

-twierdzenie dotyczące ekologiczności - oznacza każdy komunikat lub oświadczenie w kontekście komunikacji handlowej, które nie są obowiązkowe na mocy prawa Unii ani prawa krajowego, występujące w dowolnej postaci, w tym oświadczenia w postaci tekstu, ilustracji, grafiki lub symbolu, takie jak oznakowania, nazwy handlowe, nazwy przedsiębiorstwa lub nazwy produktu, i w których stwierdza się lub sugeruje, że produkt, kategoria produktów, marka lub przedsiębiorca ma pozytywny wpływ na środowisko lub nie ma na nie żadnego wpływu, jest mniej szkodliwy dla środowiska niż, inne produkty, kategorie produktów, marki lub inni przedsiębiorcy, lub że oddziaływanie produktu, kategorii produktów, marki lub przedsiębiorcy poprawiło się z czasem;

-oznakowanie dotyczące zrównoważonego charakteru - oznacza każdy dobrowolny znak zaufania, znak jakości lub znak równoważny, publiczny lub prywatny, którego celem jest wyodrębnienie i promocja produktu, procesu lub działalności przedsiębiorcy poprzez odwołanie się do ich cech środowiskowych lub społecznych, niebędący obowiązkowym oznakowaniem wymaganym zgodnie z prawem Unii lub prawem krajowym; 

-system certyfikacji - oznacza system weryfikacji przez osobę trzecią, który poświadcza, że produkt, proces lub działalność przedsiębiorcy spełniają określone wymogi, umożliwia stosowanie odpowiedniego oznakowania dotyczącego zrównoważonego charakteru, i którego warunki, w tym wymogi, są publicznie dostępne i spełniają następujące kryteria:

1. system jest otwarty na przejrzystych, sprawiedliwych i niedyskryminacyjnych warunkach dla wszystkich przedsiębiorców, którzy chcą i są w stanie spełnić wymogi systemu;
2. wymogi systemu opracowuje właściciel systemu w porozumieniu z odpowiednimi ekspertami i zainteresowanymi stronami;
3. system określa procedury postępowania w przypadku niezgodności z wymogami systemu i przewiduje wycofanie lub zawieszenie stosowania przez przedsiębiorcę oznakowania dotyczącego zrównoważonego charakteru w przypadku niezgodności z wymogami systemu; oraz
4. monitorowanie przestrzegania przez przedsiębiorcę wymogów systemu podlega obiektywnej procedurze i jest prowadzone przez stronę trzecią, której kompetencje i niezależność zarówno od właściciela systemu, jak i od przedsiębiorcy, opierają się na normach i procedurach międzynarodowych, unijnych lub krajowych. 

Zakazane praktyki 

Na szczególną uwagę zasługuje rozbudowanie katalogu praktyk handlowych uznawanych za nieuczciwe w każdych okolicznościach, które zostały ujęte w załączniku I dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych. Obecnie zostały do niego dodane takie praktyki jak m.in.:

-umieszczanie oznakowania dotyczącego zrównoważonego charakteru, które nie jest oparte na systemie certyfikacji ani nie zostało ustanowione przez organy publiczne;

-formułowanie twierdzeń dotyczących ekologiczności w odniesieniu do całego produktu lub całej działalności przedsiębiorcy, jeżeli dotyczą one tylko określonego aspektu produktu lub konkretnego rodzaju działalności przedsiębiorcy;

-formułowanie twierdzeń dotyczących ekologiczności w odniesieniu do całego produktu lub całej działalności przedsiębiorcy, jeżeli dotyczą one tylko określonego aspektu produktu lub konkretnego rodzaju działalności przedsiębiorcy;

-przedstawianie wymogów nałożonych na mocy prawa na wszystkie produkty należące do danej kategorii produktów na rynku unijnym jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy. 

Co ważne, katalog ten nie ma charakteru zamkniętego. Innymi słowy, nadal istnieje możliwość uznania, że dana praktyka handlowa jest nieuczciwa na podstawie art. 5–9 dyrektywy 2005/29/WE, nawet jeśli nie wymieniono jej w wykazie nieuczciwych praktyk handlowych w załączniku I do niej.

Więcej na temat przepisów nowej dyrektywy dowiesz się w Strefie Managera:

https://foodfakty.pl/greenwashing-kluczowe-zalozenia-projektu-dyrektywy-abstrakt-artykulu 

Okresy przejściowe

Dyrektywa wchodzi w życie 26 marca 2024 r., natomiast państwa członkowskie UE mają czas do 27 marca 2026 r., aby przyjąć i opublikować przepisy niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy. Odpowiednie przepisy krajowe muszą być stosowane najpóźniej od dnia 27 września 2026 r.  

Pełen tekst dyrektywy dostępny jest pod adresem:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=OJ:L_202400825