Międzynarodowe ognisko zakażeń Salmonella Virchow ST16 związane ze spożyciem produktów mięsnych zawierających mięso z kurczaka

Od czerwca 2017 r. w pięciu krajach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE/EOG), Zjednoczonym Królestwie (UK) i Stanach Zjednoczonych (USA) trwa utrzymująca się transgraniczna epidemia Salmonella Virchow ST16. Łącznie zgłoszono 210 przypadków z następujących krajów: Danii (2), Francji (111), Niemiec (26), Irlandii (4), Holandii (34), Wielkiej Brytanii (32) i USA (1). Wśród zbadanych przypadków (55), wskaźniki hospitalizacji wahały się od 16,7% (2/12) w Wielkiej Brytanii do 29,4% (5/17) i 38,5% (10/26) odpowiednio we Francji i Niemczech. Nie zgłoszono żadnych zgonów. Większość przypadków została powiązana z lokalnymi restauracjami serwującymi mięso typu kebab. Liczba potwierdzonych przypadków stanowi jedynie niewielki odsetek wszystkich zakażeń w UE/EOG, częściowo ze względu na różne możliwości sekwencjonowania w poszczególnych krajach.

Porównanie reprezentatywnych szczepów epidemii z dostępnymi profilami genomu S. Virchow ST16 z izolatów innych niż ludzkie ujawniło, że większość pasujących izolatów należała do mięsa brojlerów i środowisk związanych z brojlerami, wspierając w ten sposób hipotezę o mięsie drobiowym jako nośniku infekcji.

Dostępne informacje z wywiadów, badań „traceback” i analizy skupień sekwencjonowania całego genomu (WGS) wykazały, że produkty mięsne kebab zawierające skażone mięso kurczaka są prawdopodobnymi nośnikami infekcji i że podobne bakterie krążą w łańcuchu produkcji mięsa drobiowego w UE przynajmniej we Francji, Niemczech i Holandii. Wobec braku numerów serii skażonych produktów zawierających kebab i powiązanych informacji dotyczących badań na obecność Salmonelli nie można było ustalić źródła/źródeł zakażeń.

W UE/EOG mogą wystąpić nowe zakażenia dotykające każdą grupę wiekową, dopóki nie zostaną przeprowadzone dalsze badania w celu zidentyfikowania źródła (źródeł) i punktu (punktów) zanieczyszczenia wzdłuż łańcucha produkcji mięsa kurcząt, w tym linii produkcji pierwotnej. Pozwoli to na wdrożenie odpowiednich środków kontroli.

Organy ds. zdrowia publicznego w krajach dotkniętych chorobą zgłosiły, co następuje:

• Francja zgłosiła 111 przypadków Salmonella Virchow HC5_82819 od czerwca 2017 r., przy czym w 2022 r. odnotowano znaczny wzrost liczby przypadków. Najnowszy przypadek ma datę pobrania próbek luty 2023 r. Mediana wieku przypadków wynosi 22 lata (zakres od
• Dania zgłosiła dwa przypadki mężczyzn z pasującymi izolatami, w listopadzie i grudniu 2021 r. Nie są dostępne żadne szczegółowe dane z wywiadów i nie są zgłaszane żadne podróże.
• Niemcy zgłosiły 26 przypadków z początkiem epidemii od czerwca 2017 r. do stycznia 2023 r., ostatnio w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia (NRW, 18 przypadków). Jeden przypadek pochodził z Bawarii. Sześć przypadków w Nadrenii Północnej-Westfalii należy do ogniska związanego z lokalną pizzerią z kebabem. Wcześniej, latem 2017 roku, wybuch epidemii S. Virchow został powiązany z mięsem z kurczaka. W Niemczech nie wszystkie izolaty Salmonelli są wysyłane do National Eeference Centre (NRC). W 2018 i 2019 roku NRC nie zsekwencjonowała żadnych izolatów S. Virchow. Od 2020 r. do lipca 2022 r. tylko część izolatów otrzymanych w NRC została zsekwencjonowana.
• Irlandia zgłosiła cztery przypadki: dwa w 2017 r. i dwa w 2018 r. Wiek przypadków waha się od 55 do 84 lat, a mediana 80 lat. Jeden to mężczyzna, a trzy kobiety. Wszystkie przypadki były hospitalizowane, ale nie zgłoszono żadnych zgonów. Dwa przypadki zgłosiły kontakt z psami domowymi, a jeden przypadek mieszkał na farmie z ekspozycją na bydło. Jeden z czterech przypadków jest prawdopodobnie przypadkiem wtórnym, prawdopodobnie zainfekowanym poprzez transmisję domową.
• Holandia zgłosiła 34 przypadki: cztery przypadki zgłoszono w 2019 r., 12 w 2020 r., dziewięć w 2021 r., sześć w 2022 r. i trzy w 2023 r. Mediana wieku wynosi 46 lat (zakres:
• Wielka Brytania zgłosiła 32 przypadki w okresie od lipca 2017 r. do stycznia 2023 r. Wiek waha się od
• Stany Zjednoczone zgłosiły jeden przypadek z Kalifornii - podróż do Paryża (Francja) w listopadzie 2019 r., obejmujący cały okres inkubacji. Pacjent trafił do szpitala.

Polska perspektywa

W dniu 17 lutego 2023 r. Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności w Polsce poinformował (fup12, RASFF 2023.0274) o wyniku kontroli urzędowej przeprowadzonej w polskiej firmie F, która dostarczyła kebab do francuskiej restauracji E. Między latem 2022 r. a końcem 2022 r. (odpowiedni okres zakażeń zgłoszony przez władze francuskie),  w polskiej firmie F. nie stwierdzono wyników dodatnich na obecność Salmonelli. Analizy żywności z Salmonellą w zakładzie produkcyjnym są wykonywane z następującą częstotliwością: raz w miesiącu dla surowców (mięso drobiowe), co dwa tygodnie dla mięsa drobiowego po rozbiorze/wykrojeniu i dwa razy w miesiącu dla produktów końcowych, takich jak surowy kebab. Wymazy środowiskowe i próbki z 15 miejsc zakładu są również pobierane z częstotliwością raz w miesiącu. Są one badane pod kątem całkowitej liczby bakterii i Enterobacteriaceae.

7 marca 2023 r. Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności poinformował o wyniku kontroli urzędowej przeprowadzonej w Polskiej Rzeźni B i Polskiej Rzeźni C.

Nie stwierdzono wyników dodatnich na obecność Salmonelli na próbkach skóry szyi indyka pobranych w lipcu, wrześniu, październiku i grudniu 2022 r. w Polskiej Rzeźni B (fup14, RASFF 2023.0274).

Nie stwierdzono wyników dodatnich na salmonelli w próbkach pobranych w Polskiej Rzeźni C ze skór szyj indyczych, mięsa indyczego oraz środowiska produkcyjnego w okresie sierpień–wrzesień 2022 r. (fup15 i fup17, RASFF 2023.0274). Ponadto Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności poinformował, że zidentyfikowano pochodzenie ptaków (fermy indyków) dostarczonych do Polskiej Rzeźni C (dodatkowe informacje o zidentyfikowanych gospodarstwach nie były dostępne w RASFF) i nie odnotowano wyników dodatnich na obecność Salmonelli.   

Dwie polskie rzeźnie B i C dostarczały mięso indycze niemieckiej spółce I. Niemiecka firma I dostarczyła mięso do niemieckiej firmy A, która była dostawcą mięsa kebabowego w jednej z restauracji odwiedzonych przez skrzynki (francuska restauracja A).

Pełen raport: EFSA