Opinia naukowa EFSA na temat dopuszczalnego górnego poziomu spożycia żelaza

Na wniosek Komisji Europejskiej Panel EFSA ds. Żywienia, Nowej Żywności i Alergenów Żywnościowych (NDA) został poproszony o wydanie opinii naukowej na temat górnego tolerowanego poziomu spożycia (UL) żelaza.

Przeprowadzono systematyczne przeglądy w celu zidentyfikowania dowodów dotyczących wysokiego spożycia żelaza i ryzyka chorób przewlekłych, niepożądanych skutków dla przewodu pokarmowego oraz niepożądanych skutków suplementacji żelaza w niemowlęctwie, młodym dzieciństwie i ciąży.

Nadmierne spożycie żelaza, utrzymywane przez dłuższy czas, może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych, w szczególności na wątrobę. Suplementy żelaza w dużych dawkach mogą również powodować działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, w zależności od postaci użytego żelaza, dawki, sposobu podawania i predyspozycji pacjenta.

Jaka jest opinia EFSA odnośnie poziomu spożycia żelaza?

Ustalono, że ogólnoustrojowe przeciążenie żelazem prowadzi do toksyczności narządowej, ale nie udało się ustalić górnego tolerowanego poziomu spożycia. Jedynym wskaźnikiem, dla którego można było ustalić reakcję na dawkę, były czarne stolce, które odzwierciedlają obecność dużych ilości niewchłoniętego żelaza w jelitach. Jest to konserwatywny punkt końcowy w łańcuchu zdarzeń, który może prowadzić do ogólnoustrojowego przeciążenia żelazem, ale sam w sobie nie jest niekorzystny.

Stosowanie bezpiecznego poziomu spożycia jest bardziej ograniczone niż górnego tolerowanego poziomu spożycia, ponieważ nie jest określony poziom spożycia, przy którym ryzyko wystąpienia działań niepożądanych zaczyna wzrastać.

Zatem nie można było ustalić górnego tolerowanego poziomu spożycia żelaza dla żadnej grupy wiekowej

Zamiast tego ustalono bezpieczny poziom całkowitego spożycia żelaza na poziomie:

• 40 mg/dzień dla osób dorosłych, w tym kobiet w ciąży i karmiących piersią;
• zakres wartości dla nieletnich, od 10 mg/dzień (dzieci w wieku 1-3 lat) do 35 mg/dzień (młodzież w wieku 15-17 lat);
• 5 mg/dzień dla niemowląt w wieku 4–11 miesięcy, pokrywająca spożycie żelaza ze wzbogaconej żywności i suplementów diety, ale nie z preparatów do początkowego żywienia niemowląt ani preparatów do dalszego żywienia niemowląt. Ustalono bezpieczny poziom dodatkowego spożycia dla niemowląt ze względu na ich szczególne i odmienne zapotrzebowanie na żelazo.

Źródło: EFSA