Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 lutego 2022 r. w sprawie wprowadzenia programu zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła na lata 2022–2024 ogłoszono program walki z chorobą nazywaną potocznie „chorobą szalonych krów”. Program ma obowiązywać od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. na terenie całego kraju, a jego finansowanie będzie miało miejsce ze środków budżetowych państwa.

Zgodnie z ust. 2 załącznika do niniejszego rozporządzenia, podstawowym narzędziem do walki z rozprzestrzenianiem się choroby ma być skuteczna i efektywna kontrola prowadzona w postaci „aktywnego nadzoru, przez który rozumie się badanie bydła w wieku powyżej 48 miesiąca życia, zaliczanego do następujących grup ryzyka:

1) zwierzęta poddane ubojowi z konieczności;

2) zwierzęta wykazujące nietypowe objawy w trakcie badania przedubojowego, w tym

zwierzęta, które doznały urazów w trakcie transportu lub w rzeźni;

3) zwierzęta padłe;

4) zwierzęta, które zostały zabite w ramach zwalczania choroby zakaźnej zwierząt;

5) zwierzęta ze stad, w których stwierdzono stosowanie niedozwolonych w żywieniu bydła białek pochodzenia zwierzęcego określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiającym zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych pasażowalnych gąbczastych encefalopatii (Dz. Urz. WE L 147 z 31.05.2001, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 32, str. 289), zwanym dalej „rozporządzeniem nr 999/2001”.

Drugim elementem walki z chorobą jest prowadzenie tzw. biernego nadzoru,  przez który rozumie się badanie bydła w każdym wieku w przypadku, gdy zachowanie zwierzęcia wskazuje na podejrzenie wystąpienia BSE. 

Wszelkie działania związane ze zwalczaniem BSE w tym także kontrole, mają być przeprowadzane w oparciu o przepisy określone w rozporządzeniu nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiającego zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych pasażowalnych gąbczastych encefalopatii; a także z uwzględnieniem zasad, o których mowa w decyzji Komisji 2009/719/WE z dnia 28 września 2009 r. upoważniającej niektóre państwa członkowskie do zmiany swoich rocznych programów monitorowania BSE (Dz. Urz. UE L 256 z 29.09.2009, str. 35, z późn. zm.).

Pełen tekst rozporządzenia nr 999/2001 znajdziesz pod adresem: 

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A02001R0999-20210907 

W celu jednolitego oraz prawidłowego stosowania przepisów, doprecyzowano również niektóre pojęcia takie jak np. kohorta bydła. Zgodnie z załącznikiem rozporządzenia w sprawie wprowadzenia programu zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła na lata 2022–2024, pod tym pojęciem należy rozumieć grupę bydła:

1) urodzonego w tym samym stadzie co bydło zakażone BSE w okresie do 12 miesięcy poprzedzających urodzenie albo następujących po urodzeniu bydła;

2) hodowanego w dowolnym okresie 1 roku swojego życia razem z bydłem zakażonym BSE w 1 roku życia tego bydła.

Dodatkowo, program zawiera szczegółowy opis sytuacji epidemiologicznej w Polsce w odniesieniu do BSE z podziałem na województwa, na poszczególne lata oraz wg różnych kategorii bydła. Określono także warunki przeprowadzania badań w celu wykrycia choroby u zwierząt. W tym celu stosowane będą m.in. szybkie testy oraz inne badania potwierdzające lub wykluczające obecność choroby u zwierzęcia. 

Warto przy tym podkreślić, iż każde państwo członkowskie Unii Europejskiej zostało zobowiązane do przeprowadzania rocznych programów monitorowania przenośnych gąbczastych encefalopatii przeżuwaczy na podstawie aktywnego i biernego nadzoru, zgodnie z odpowiednimi przepisami mającymi na celu zwalczanie rozprzestrzeniania się choroby. 

Pełen tekst rozporządzenia dostępny jest pod adresem:

https://dziennikustaw.gov.pl/D2022000032101.pdf