WPROWADZENIE

Kwestia dodawania witamin, składników mineralnych i niektórych innych substancji do środków spożywczych jest uregulowana na poziomie UE rozporządzeniem nr 1925/2006[1] określającym zasady „wzbogacania”, jak też kwestie etykietowania, prezentacji i reklamy żywności wzbogaconej. Ponadto w Polsce (tak jak w wielu innych krajach UE) obligatoryjne jest dodawanie do wybranych kategorii środków spożywczych niektórych substancji wzbogacających na mocy krajowych przepisów[2] (np. jodu do soli przeznaczonej do spożycia przez ludzi). Celem obligatoryjnego wzbogacania jest zapobieganie i wyrównywanie niedoboru składników odżywczych w całych populacjach lub określonych grupach ludności.

W AKTUALNOŚCIACH IGIFC z 26 maja 2021 r.[3] pisaliśmy o powyższej kwestii rozważając, jakie są konsekwencje prawne użycia wzbogaconego składnika, jeśli prowadzi ono do uzyskania poziomu znaczącej ilość danej substancji wzbogacającej w produkcie finalnym.

Na listopadowym posiedzeniu unijnego komitetu PAFF (Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz) dyskutowano o kolejnym aspekcie związanym ze stosowaniem wzbogaconych składników złożonych. Jak się okazuje, organy niektórych państw członkowskich mają wątpliwości co do tego, czy przepisy prawa żywnościowego zezwalają na dodawanie takich składników, jeśli próg ilości znaczącej danego składnika odżywczego nie będzie osiągnięty w produkcie końcowym.

Czy użycie soli jodowanej obliguje do uzyskania poziomu znaczącej ilości jodu w produkcie?  
Przedstawiciele Francji wyrazili pogląd, że dozwolone jest użycie składnika wzbogaconego tylko wtedy, jeśli produkt osiągnie próg ilości znaczącej, co oznacza konieczność dodania takiej ilości składnika wzbogaconego, która zapewni znaczącą ilość w produkcie końcowym.

Przedstawiciele Komisji Europejskiej mają odmienne stanowisko w tej kwestii wskazując, że (tłumaczenie własne):

• „Żywność zawierająca mniej niż znaczące ilości witamin i składników mineralnych stanowi część normalnej diety konsumentów, a zatem stosowanie wzbogaconego składnika w żywności, która nie zawiera znaczących ilości wzbogaconej substancji, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia konsumentów.”
• „Jeżeli żywność wieloskładnikowa jest wytwarzana ze składnika, który jest wzbogacony (zawiera znaczącą ilość składnika wzbogacającego), produkt końcowy nie musi być wzbogacony do znaczącej ilości, aby mógł być legalnie wprowadzony na rynek Unii”.

Sprawa nie została ostatecznie rozstrzygnięta. Stosowanie składników wzbogaconych powinno mieć właściwe odzwierciedlenie w wykazie składników w oznakowaniu, jako że są to składniki złożone zgodnie z definicją z rozporządzenia 1169/2011 w sprawie informacji dla konsumentów[4].

ZNACZENIE DLA FIRM

W wyniku dyskusji znane jest stanowisko KE i Francji, nie stanowią one jednak ostatecznego rozstrzygnięcia, chociaż mogą zdecydowanie kształtować praktykę na rynku. W związku z tym, że sprawa dotyczy interpretacji przepisów prawa żywnościowego UE, wiążące stanowisko może przedstawić wyłącznie TSUE.

Opracowując składy produktów należy zwracać szczególną uwagę na składniki innowacyjne (np. w kontekście przepisów w sprawie nowej żywności) czy szczegółowo uregulowane (np. dodatki, aromaty), ale także na te, które co do zasady nie stanowią wyzwań legislacyjnych, takie jak sól, czy mąka. Kluczowa jest poprawna specyfikacja produktu. Dzięki dokładnej weryfikacji składu możemy uniknąć szeregu komplikacji, także dotyczących niewłaściwego zadeklarowania składnika na etykiecie.

[1] Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 404, str. 26 z późn. zm.).
[2] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie substancji wzbogacających dodawanych do żywności (Dz. U. Nr 174, poz. 1184).
[3] https://www.igifc.pl/sklad-i-znakowanie-zywnosci-przypadkowe-wzbogacenie-w-jod-dyskusja-na-forum-ke/ 
[4] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).