WHO wskazuje na luki w opodatkowaniu niezdrowej żywności

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przedstawiła dane, z których wynika, że w skali globalnej niezdrowe produkty – szczególnie alkohol i słodzone napoje – wciąż nie są odpowiednio opodatkowywane.

Dramatyczne wskaźniki

Według WHO co roku 2,6 miliona zgonów związanych jest ze spożywaniem alkoholu, a ponad 8 milionów ze stosowaniem niezbilansowanej diety. Eksperci podkreślają, że wprowadzenie podatków obejmujących słodzone cukrem napoje i alkohol może pełnić kluczową rolę w obniżeniu tych dramatycznych wskaźników. Dane zebrane przez WHO sugerują jednak, że w wielu krajach rozwiązania fiskalne nie są skutecznie implementowane.

Luki w opodatkowaniu

Opublikowane przez WHO rezultaty pokazują, że jedynie w 108 państwach na świecie funkcjonuje jakiś rodzaj opodatkowania słodzonych napojów, którego przeciętna wysokość wynosi 6,6%. W połowie z tych krajów stosowany jest równocześnie podatek od wody – działanie wprost krytykowane przez WHO. Jeśli chodzi o alkohol, to opodatkowany jest on w 148 państwach, jednak w aż 22 z nich (głównie w Europie) nie dotyczy to wina. Koszt akcyzy stanowi średnio 17,2% ceny większości sprzedawanych na świecie marek piwa i 26,5% ceny większości napojów wysokoprocentowych.

Skuteczne rozwiązanie

„Opodatkowanie niezdrowych produktów prowadzi do lepszej kondycji zdrowotnej populacji. Rozwiązania tego typu mają pozytywny wpływ na społeczeństwo – z jednej strony zmniejszają częstotliwość występowania chorób (…), z drugiej zaś zapewniają rządom większe środki na służbę zdrowia”, mówi dyrektor ds. promocji zdrowia WHO, dr Rüdiger Krech. „W przypadku alkoholu podatki mogą również przyczynić się do zapobiegania aktom przemocy i wypadkom drogowym”.

Przykład Litwy

Dr Krech podkreśla pozytywny wpływ opodatkowania niezdrowych produktów spożywczych, przytaczając przykład Litwy, gdzie podwyższona akcyza na napoje alkoholowe przyczyniła się do ograniczenia liczby zgonów związanych z ich konsumpcją. Wpływy z podatków od alkoholu wzrosły tam z 234 milionów euro w 2016 r. do 323 milionów w 2018 r. Równocześnie w tym samym okresie liczba przypadków śmiertelnych spowodowanych jego spożyciem spadła z 23,4 do 18,1 na 100 tys. mieszkańców.

Poparcie społeczne

Jak pokazują wyniki badań kwestionariuszowych przeprowadzonych przez amerykański Instytut Gallupa we współpracy z WHO oraz organizacją non-profit Bloomberg Philanthropies, większość respondentów ze wszystkich uczestniczących w ankiecie krajów opowiada się za podwyższeniem podatków od niezdrowej żywności, takiej jak słodzone cukrem napoje czy alkohol.

Źródła:

1. https://www.who.int/health-topics/health-taxes#tab=tab_1
2. https://www.who.int/publications/i/item/9789240082793
3. https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/public-perceptions-of-noncommunicable-diseases--awareness-and-understanding
4. https://www.who.int/news/item/05-12-2023-who-calls-on-countries-to-increase-taxes-on-alcohol-and-sugary-sweetened-beverages
5. https://www.foodingredientsfirst.com/news/gap-in-taxes-who-flags-lack-of-levies-on-unhealthy-fb-products.html?fbclid=IwAR2zrfeQuDz2vbDm53myhNIlPZd4zj16PqanVSk_h8EoPY5wzlIhCG1ALug