Ogólny kontekst 

Rozporządzenie nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych zostało uchwalone w celu zapewnienia najwyższego poziomu ochrony konsumentów i promowania sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez ujednolicenie zasad dotyczących etykietowania środków spożywczych w odniesieniu do oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych. Poprzez przepisy rozporządzenia nr 1924/2006 zwiększono ochronę konsumentów przed fałszywymi lub wprowadzającymi w błąd oświadczeniami, a także unormowało warunki posługiwania się nimi we wszystkich państwach członkowskich. 

Pomimo jednak ogólnych, dobrych skutków jakie wywarła niniejsza regulacja, nadal pozostają obszary, które wymagają dalszego doprecyzowania. Celem ustalenia stanu faktycznego oraz oceny skutków stosowania rozporządzenia nr 1924/2006, Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego przeprowadziło odpowiednie badania, które zostały opublikowane w formie obszernego raportu we wrześniu 2023 r. Jego pełną treść znajdziesz pod adresem:

https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2023/747456/EPRS_STU(2023)747456_EN.pdf 

Wybrane problemy 

Jak ustalono w ramach niniejszego badania, jednym z kluczowych obszarów wymagających dokonania dalszych ustaleń i rozbudowania regulacji prawnych jest stosowanie profili składników odżywczych oraz zharmonizowane obowiązkowe oznaczanie wartości odżywczej. Oprócz tego, bardzo istotne znaczenie ma kwestia naukowego udowadniania twierdzeń, które pojawiają się w znakowaniu i etykietowaniu środków spożywczych. Dotyczy to w szczególności uzasadniania świadczeń zdrowotnych dotyczących substancji botanicznych, tj. roślin i ich preparatów. Od kiedy w roku 2012 Komisja ustanowiła wykaz „zawieszonych” oświadczeń, które dotyczą głównie produktów botanicznych, konsumenci byli narażeni na oświadczenia zdrowotne o różnym poziomie oceny naukowej, z uwagi na brak jednolitych kryteriów określających wymogi wobec stosowania takiej oceny. Oprócz tego, z punktu widzenia producentów żywności, istotnym problemem był m.in. czas trwania pełnego procesu udzielania zezwoleń; wysoki koszt inwestycji w badania niezbędne do poparcia wniosku o zezwolenie, a także brak przejrzystości i niepewności co do warunków oceny naukowej.

Ponadto, ze względu na brak jednolitych ram prawnych, produkty zawierające środki botaniczne można zaklasyfikować zarówno jako żywność, jak i ziołowe produkty lecznicze. W efekcie ten sam produkt może zostać różnie sklasyfikowany w różnych państwach członkowskich tj. jako żywność w jednym państwie członkowskim i jako lek w drugim. W związku z tym, konieczne jest wprowadzenie takich norm prawnych, który niwelowałyby prawdopodobieństwo wystąpienia takich sytuacji. 

Struktura badania 

Na całokształt przeprowadzonego badania składa się kilka części. Pierwsza z nich obejmuje przegląd rozporządzenia nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, a kolejne dwie stanowią prace badawcze. W ich ramach dokonano przeglądu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które uwzględniają m.in. procedurę oceny ryzyka Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Żywności wraz z omówieniem kluczowych zagadnień prawnych. Oprócz tego, opracowanie zawiera analizę literatury przedmiotu w zakresie wpływu substancji botanicznych na zdrowie, jak również przegląd praktyk marketingowych i ich wpływu na zachowania zakupowe konsumentów. W badaniu znalazła się analiza porównawcza regulacji prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii i USA. W końcowej części pracy sformułowano konkluzje dotyczące tego, jak zabezpieczyć na przyszłość zasady dotyczące oświadczeń zdrowotnych w zakresie żywności w UE wraz z konkretnymi zaleceniami politycznymi. 

Więcej na ten temat dowiesz się pod adresem:

https://www.europarl.europa.eu/thinktank/pl/document/EPRS_STU(2023)747456