Przegląd dobrowolnych systemów znakowania wartością odżywczą w ramach wymogów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011

Pierwszy w Polsce kompleksowy przegląd dobrowolnych systemów znakowania wartością odżywczą w Europie. Praktyczne porady, przykłady kalkulacji i prezentacji graficznej oraz prognozowane zmiany prawne. 

Niniejsze opracowanie stanowi przegląd dobrowolnych systemów znakowania wartością odżywczą wprowadzonych we Francji, Wielkiej Brytanii i Polsce, takich jak FOPL, NUTRI-SCORE, SAIN-LIM, SENS, a także system wprowadzany przez sieć Carrefour w Polsce.

Przewodnik przygotowany został przy współpracy FoodFakty, Centrum Prawa Żywnościowego oraz ProBase360

Od dnia 13 grudnia 2014 r. większość środków spożywczych wprowadzanych na rynek europejski musi posiadać na etykiecie informację o wartości odżywczej. Tylko nieliczne produkty spożywcze zostały z takiego obowiązku zwolnione, np. zioła, przyprawy, herbaty, wybrane produkty nieprzetworzone. Jest to istotna zmiana w podejściu do znakowania środków spożywczych, gdyż przed tą datą, co do zasady, taki wymóg nie obowiązywał, a jedynie wybrane środki spożywcze musiały być opatrzone taką informacją, np. żywność wzbogacana.

Oprócz obowiązkowej informacji o wartości odżywczej, której zasady są szczegółowo uregulowane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom, prawodawca pozostawił możliwość dodatkowego znakowania środków spożywczych tzw. systemami dobrowolnymi.

Operatorzy żywności obszar komunikacji w obrębie wartości odżywczych zaczęli postrzegać i wykorzystywać również jako możliwość zwiększenie przewagi konkurencyjnej własnych produktów. Innymi słowy, oprócz standardowej „tabelki” z informacją o wartości odżywczej, na etykiecie pojawić się zaczęły dodatkowe oznaczenia np. w formie grafiki lub symboli.

Oznaczenia takie muszą spełniać warunki określone w art. 35 powołanego rozporządzenia. Muszą m.in. opierać się na rzetelnych, naukowo uzasadnionych badaniach konsumenckich i nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd. Systemy takie mogą zostać opracowane przez poszczególne państwa członkowskie lub przez stowarzyszenia branżowe, a nawet poszczególnych przedsiębiorców. Systemy zalecane przez państwa członkowskie muszą zostać zgłoszone do Komisji Europejskiej.

Z punktu widzenia prawa, umieszczanie dodatkowych form znakowania wartością odżywczą jest dobrowolne. Producenci nie muszą ich stosować, ale praktyka rynkowa może „wymusić” ich stosowanie. Dodatkowymi systemami znakowania informacją o wartości odżywczej są też coraz częściej zainteresowani konsumenci, gdyż stanowią one dla nich przystępne narzędzie szybkiej oceny walorów odżywczych nabywanych produktów żywnościowych. 

Niniejsze opracowanie stanowi przegląd opracowanych w różnych krajach członkowskich UE dobrowolnych systemów znakowania wartością odżywczą. 

Słowa kluczowe: znakowanie produktów, etykieta, znakowanie kolorami, Traffic Label System, wartość odżywcza